بازخوانی تاریخ ضروریست/ پیشنهادی به پلتفرم‌ها
محمدرضا امامقلی تهیه کننده و کارگردان سینمای مستند که اولین مستند بلند او با عنوان «آقای نخست وزیر» در بخش «سینمای دیگر» پلتفرم فیلم‌نت عرضه شده است درباره این مستند بلند و عرضه اینگونه آثار در شبکه نمایش خانگی صحبت کرد.
به گزارش فیلم نت نیوز، اواسط مهر 1402 در بخش «سینمای دیگر» فیلم‌نت مستند بلند «آقای نخست وزیر» عرضه شد که این فیلم پیش از این در سینماهای هنروتجربه اکران شده بود.
مستند «آقای نخست وزیر» اولین مستند بلند محمدرضا امامقلی است که در سال 1395 اکران شد و قبل از این مستند، امامقلی چندین مستند کوتاه و مجموعه مستند کوتاه مانند «کشتار» و «زندگی شبکه‌ای» تولید کرده بود و بعد از آن هم در 7 سال گذشته چندین مستند بلند مانند «خوره»، «جوان مرگ»، «حدیث خرم»، «نوزده نوزده» و «مورفین» را کارگردانی و تهیه کنندگی کرده است.
این مستند بلند روایتی است از 28 ماه نخست وزیری دکتر محمد مصدق و همچنین بررسی وقایع ملی شدن صنعت نفت در ایران است. سراغ محمدرضا امامقلی رفته‌ایم تا درباره این مستند و وضعیت تولید مستندهایی که به تاریخ معاصر ایران پرداخته‌اند، گفتگو کنیم.
محمدرضا امامقلی در جواب این سوال که دلیل پرداختن به تاریخ معاصر ایران در مستندهایی که به عنوان تهیه کننده و کارگردان تولید کرده است، چیست و امر واقع در فرآیند تولید مستندهای او، چرا سوژه‌های سیاسی بوده است، توضیح داد: دغدغه‌های شخصی من به عنوان یک مستندساز و زاویه دید من در قبال مسائل سیاسی، در کنار نیازی که در جامعه حس کرده‌ام، منجر شد که به تاریخ معاصر ایران بپردازم و «آقای نخست وزیر» هم اولین نمونه از این کنشگری اجتماعی و دیدگاه شخصی است.
وی با بیان اینکه «آقای نخست وزیر» تاریخ مصرف ندارد، افزود: در فرآیند تولید «آقای نخست وزیر»، قصد داشتم که یک بازخوانی حول محور حوادث ملی شدن نفت، کودتای 28 مرداد و نقش سیاست‌ها و دولت‌های مختلف در فروپاشی دولت دکتر مصدق را بعد از 28 ماه بررسی کنم، در بازه زمانی که این مستند تولید می‌شد، نگاه‌های مختلفی به این حوادث بود و سعی کردم به صورت دقیق و مطابق اسناد و گفتگو با چهره‌هایی که در فرآیند ملی شدن صنعت نفت نقش داشتند و شاهد این تحولات بودند و یا حتی با دکتر مصدق ارتباط نزدیک داشتند، گفتگو کنم.
کارگردان «آقای نخست وزیر» درباره گفتگوهایی که در روند تولید این مستند گرفته شد، عنوان کرد: خوشحالم که در آن تاریخ، مصاحبه‌های اکتشافی با تنها منابع زنده‌ای که شاهد ملی شدن صنعت نفت بودند مانند مرحوم ابراهیم یزدی و مرحوم ادیب برومند ضبط کردیم و آن‌ها به صورت مفصل درباره ملی شدن صنعت نفت صحبت کردند تا سندی بر این تاریخ باشد؛ همچنین بعد از اتمام مراحل تولید مستند زمانی که مستند را دیدند، تمام مطالب را تایید کردند و اذعان کردند که تقطیعی در صحبت‌های ایشان صورت نگرفته است تا این مستند بتواند در آینده به عنوان یک منبع برای بررسی این برهه از تاریخ معاصر ایران مورد توجه قرار بگیرد.
وی ادامه داد: نکته‌ای که درباره اشخاص مصاحبه شونده در مستند «آقای نخست وزیر» وجود دارد، این است که سعی کردیم صرفا سراغ استادهای تاریخ پژوه و تاریخ نگار نرویم و امر واقع را از زبان کسانی روایت کنیم که در دهه 30 حضور داشتند و به عنوان یک کنشگر و رجال سیاسی شاهد این اتفاقات در کشور بوده‌اند.
تهیه کننده مستند «نوزده نوزده» در پاسخ به این پرسش که آیا مستندهای تعاملی، توصیفی و توضیحی در بین جامعه مخاطب دارد و آیا پرداختن به مستندهای سوژه محور و تولیدی برای بازنمایی یک مساله در قالب مستند بهتر نیست، تصریح کرد: مساله اصلی در برقراری ارتباط مخاطب با یک اثر سینمایی چه در سینمای مستند و چه سینمای داستانی، نحوه تولید آن است، البته گونه و سبک روایت در یک اثر سینمایی جذابیت‌هایی برای مخاطب دارد، اما یک اثر سینمایی خوش ساخت در هر ژانر و گونه‌ای می‌تواند با مخاطب ارتباط برقرار کند و ما هم در تولید مستندها که بیشتر به مسائل تاریخ معاصر ایران می‌پردازیم، سعی داریم در یک روند تولید منطقی، خوش ساخت و استاندارد، مخاطب را با خط روایت فیلم همراه کنیم.
امامقلی در ادامه درباره جریانی که منجر به توجه بیشتر به تاریخ معاصر ایران در سینمای مستند و داستانی شد، تصریح کرد: یک جریانی در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 برای بازخوانی تاریخ معاصر ایران در سینما شکل گرفت که نتیجه آن شد چندین فیلم بلند سینمایی مانند برخی از آثار محمدحسین مهدویان و چندین مستند دیگر مانند «قائم مقام» ساخته علی صدری‌نیا که بخشی از این مساله برمی‌گردد به نیاز جامعه برای اطلاع از تاریخ معاصر کشور و بخشی دیگر هم به دلیل روند رو به رشد سینمای مستند ایران بود که به تاریخ معاصر ایران بیشتر از قبل پرداخت؛ البته حمایت‌هایی هم که نهادهای حکومتی به جریان تاریخ پژوهی داشت به تولید این چنین آثار کمک کرد.
وی با اشاره به اینکه در پیش تولید سه مستند بلند به عنوان تهیه کننده است که به زودی عرضه می‌شوند، گفت: پیش تولید سه مستند با محوریت شرایط سیاسی و اجتماعی ایران در سال‌های اخیر در حال انجام است. «هدفمندسازی یارانه‌ها در مورد حامل‌های انرژی»، «مدیریت شهری و حفظ بافت شهرها و مقایسه بافت شهر قزوین و رم» و «جمعیت شناسی ایران» سوژه سه مستندی است که در پیش تولید هستند.
امامقلی در پایان به ذکر یک پیشنهاد برای افزایش مخاطب آثار سینماگران در پلتفرم فیلم‌نت و به ویژه بخش «سینمای دیگر»، مطرح کرد: به عنوان کسی که مخاطب سینما است و پلتفرم‌ها را برای دیدن آثار سینمایی دنبال می‌کند، همیشه به خلا ارتباط بین سینماها و پلتفرم‌ها توجه کرده‌ام؛ پیشنهادی هم به مدیران سینماها و پلتفرم‌ها به ویژه فیلم‌نت دارم که زمینه ارتباط دوطرفه بین سینما و پلتفرم‌ها ایجاد کنند و اگر مخاطبی برای دیدن یک فیلم سینمایی و یا حتی در سینمای هنروتجربه به گیشه می‌رود، در یک کانتر دیجیتالی، درصد رضایت مخاطب را ارزیابی کنند و به همین بهانه فیلم‌هایی که مشابه فیلمی که روی پرده تماشا کرده اند، به آن‌ها پیشنهاد شود، این فرآیند یک فرآیند ساده در جذب مخاطب است تا مخاطبی که از یک فیلم سینمایی رضایت دارد بتواند آثار مشابه آن در سینمای مستند و فیلم کوتاه را هم در فیلم‌نت تماشا کند.
محمد کفیلی
ایلنا
فیلم را اینجا ببینید.
